فارس از حوزه های بسیار مهم جغرافیایی و فرهنگی در مطالعات باستانشناختی و تاریخی ایران است. وجود مرزبندی های جغرافیایی اقلیمی و فرهنگی فارس در ابعاد مختلف اهمیت بسیاری در روند مطالعات باستانشناختی دارد و این روند در شاخه های مختلف، مطالعه و تحلیل داده های فرهنگی به صورت بارز قابل مشاهده است. حوزه ی سرزمین فارس با توجه به ظرفیت های وسیع منابع زیستی، خاستگاه ظهور دوره های فرهنگی مهمی بوده است و این...

یکی از شاخصه های مهم و ارزشمند فرهنگ اوایل دوره اسلامی، سفالگری بوده که در برخی از نقاط ایران دیده می شود. با ورود اسلام به ایران فرهنگ خاص سفالگری آن نیز در بخش های از آن اشاعه یافت. دشت اردبیل نیز یکی از معدود بخش هایی بود که این فرهنگ در آن دیده می شود. در این پژوهش با مطالعه موردی چهار محوطه کلیدی از اوایل دوره اسلام در دشت اردبیل، به مطالعه سفال های اوایل دوره اسلامی در این دشت پرداخته ایم...

آمفورا به خمره های اژدری شکلی اطلاق می گردد که در سرتاسر مدیترانه دیده می شود و دارای پایه ای نوک تیز و دهانه ای نسبتا باز بوده و ظرفی مناسب برای حمل مایعات در تجارت دریایی بوده است. سفال معادل آمفورا در خلیج فارس ، خمره های اژدری شکل است که دارای فرم قابل مقایسه با آمفورا بوده اما از ویژگیهای محلی نیز برخوردار است. این خمره ها که در ابعاد مختلف ساخته شده اند بصورت قیر اندود در داخل ظرف دیده می...

در طول دوره اسلامی سفال و سفالگری وارد مرحله جدیدی شده و سفالگران در شیوه ساخت و تزیین سفال ها نو آوری های بسیاری داشته اند که از جهات مختلف قابل بررسی و تحقیق است. یکی از این نو آوری ها تزیین سفال ها به شیوه نقاشی زیر لعاب است. این شیوه از اوایل اسلام به ویژه در قرون سوم و چهارم در مراکز سفالسازی شمال و شمال شرق ایران مرسوم بوده است. در دوره سلجوقی و خوارزمشاهی تحول تازه ای در تکنیک این نوع ظر...

هدف از این مطالعه، شناخت ویژگی سفال های دوره مفرغ تپه پوکردوال و تطبیق شباهت های موجود در این سفال ها با محوطه های دشت گرگان، گوهر تپه و تپه حصار است. دوره مفرغ تپه پوکردوال بر اساس مطالعات گونه شناسی سفال، به دو فاز مفرغ میانی و اوایل مفرغ جدید تقسیم شده است. بیشتر سفال های دوره مفرغ در این محوطه از نوع ظریف و چرخ ساز بوده و در خمیره آنها ماده افزودنی معدنی و گیاهی کمتر مشاهده می-شود. سفال ها ...

تولید سفال به شیوه قالبی در کنار سایر انواع سفال در شادیاخ، در قرون میانی اسلام رواج بسیار داشته که آمار زیاد این سفالینه ها و یافته هایی در ارتباط با تولید آنها در محل، همچون قالب های سفالی و کوره سفال پزی، دلیلی بر تخصصی بودن کارگاه های سازنده این گونه های سفالی در شادیاخ می باشد. با توجه به اهمیت نقوش این سفال ها در زمینه روشن ساخت تحولات فرهنگی دوره سلجوقی، تنوع زیاد نقوش بکار رفته و همچنین...

حدود دو سده پس از ظهور اسلام، تولید سفال در سرتاسر سرزمین های اسلامی به تدریج دستخوش تغییراتی شگرف شد. در سرزمین های شرقی اسلام این تحولات هم زمان با آغاز نهضت ها و جنبش های ایرانی و تأسیس سلسله های مستقل مانند طاهریان و سامانیان صورت پذیرفت. مهم ترین سهم هنرمندان سامانی در ساخت سفال های اسلامی ابداع و تکامل سفال های منقوش گلابه ای است. این سفالینه ها با الگوهای تزیینی متنوعی همچون نقوش تجریدی،...

چکیده عوامل متعددی بر شکل¬گیری هنر ایران موثر بوده¬¬ است. یکی از این عوامل، حضور دین اسلام در جامع? ایران است. دین اسلام با آدابمعنوی خود، نگاه تربیتی جدیدی را بنیاد نهاد و تحولات عمیقی در آثار هنری به وجود آورد. از جمله این آثار هنری، سفال¬ها است،که رد پای این تأثیرات را به خوبی نشان می¬دهد. مسئله¬ای که در این میان مطرح می¬شود، نشانه¬های مهم آداب معنوی دین اسلام است کهدر نقوش سفال¬ها به کار ر...

چکیده: در محدوده ی شهرستان رودبار جنوب، وابسته به حوزه ی درون فرهنگی هلیل رود، تپه ها و مکان های باستانی بسیار زیادی متعلق به دوره های گوناگون فرهنگی از دوره های پیش از تاریخ تا دوره ی اسلامی، وجود دارد. یکی از این مکان ها، تپه ی باستانی موسوم به تمب خرگ واقع در روستای مختارآباد می باشد که در فاصله ی حدود 25 کیلومتری غرب شهر اسلام آباد، مرکز شهرستان رودبار جنوب، قرار دارد. مطالعه ی داده های س...

در­نتیجه­ی کاوش­های سال­های اخیر محوطه­ی قلعه­ی فلک­الافلاک خرم­آباد، شواهدی از وجود دژی نمایان شد که بر پایه­ی مواد فرهنگی شاخصی همچون سفال «گونه­ی لرستان» و بقایای محدود معماری و مقایسه­ی آن با یافته­های هم­زمان متعلق به دوره­ی باباجان ­III (سده­های 8-9 پ.م.) در منطقه است. این شواهد و به­ویژه سفال گونه­ی لرستان، به پادشاهی الیپی نسبت داده شده که در همین دوره در پیش­کوه لرستان دارای حکومت بوده...